Trước lúc đi xa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chủ động viết Di chúc, để lại tình thương yêu và những lời căn dặn tâm huyết cho dân ta, cho Đảng và bạn bè gần xa. Tuy sức khỏe giảm sút, nhưng ở Người vẫn nồng cháy một tình yêu lớn và trách nhiệm cao với đồng chí, đồng bào, toàn dân tộc, với cách mạng Việt Nam và cách mạng thế giới. Nói về việc riêng và lời vĩnh biệt là những lời căn dặn chí tình và tha thiết về tinh thần tiết kiệm, đoàn kết nhất trí trong toàn Đảng, toàn dân để xây dựng nước Việt Nam độc lập và giàu mạnh.

Cuối Di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh mới đề cập “việc riêng” - những nghi thức sau khi Người về với thế giới người hiền, qua đó thể hiện rõ những phẩm chất đạo đức vô cùng cao quý. Bác căn dặn: “Chớ nên tổ chức điếu phúng linh đình, để khỏi lãng phí thì giờ và tiền bạc của nhân dân”. Người đề nghị hỏa táng thi hài, và phân tích: như thế “vừa hợp vệ sinh, lại không tốn đất ruộng”; đồng thời căn dặn: “Tro xương chôn trên một quả đồi, ai đến thăm trồng một vài cây làm kỷ niệm. Lâu ngày, cây nhiều thành rừng sẽ tốt cho phong cảnh và lợi cho nông nghiệp”. Người có tâm nguyện: “Dành một ít tro xương cho đồng bào miền Nam”. Năm 1968, Người bổ sung thêm vào Di chúc: “Tro thì chia làm 3 phần, bỏ vào 3 cái họp sành. Một họp cho miền Bắc, một họp cho miền Trung, một họp cho miền Nam… mỗi miền nên chọn một quả đồi mà chôn họp tro đó”.

Những dòng cuối Di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh nói lời vĩnh biệt, thể hiện tình yêu thương bao la và khát vọng của mình. Trước hết, Người “để lại muôn vàn tình thân yêu cho toàn dân, toàn Đảng, cho toàn thể bộ đội, cho các cháu thanh niên và nhi đồng”. Tiếp đó, Người “gửi lời chào thân ái đến các đồng chí, các bầu bạn và các cháu thanh niên, nhi đồng quốc tế”. Cuối cùng, Người thể hiện mong muốn tột cùng, mục đích sống và mục tiêu phấn đấu suốt cuộc đời mình, đó là: “Toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, và góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới”.

Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh là chúc thư của một lãnh tụ thiên tài, một nhà cách mạng lỗi lạc có tầm nhìn xa, trông rộng, một chiến sỹ cộng sản suốt đời yêu thương, trân trọng con người, phấn đấu hy sinh vì tự do, hạnh phúc của con người. Những tư tưởng lớn, những phẩm chất đạo đức trong sáng tuyệt vời và chủ nghĩa nhân văn cộng sản tỏa sáng từ Di chúc lịch sử của Chủ tịch Hồ Chí Minh mãi mãi là nguồn sức mạnh tinh thần dẫn dắt toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta trên con đường xây dựng Tổ quốc Việt Nam theo mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.