Trong Di chúc, nói về Đảng là lời dặn đầu tiên của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Bác khẳng định, đoàn kết là một truyền thống cực kỳ quý báu của Đảng và của dân ta, vấn đề đoàn kết có tầm quan trọng hàng đầu của công tác xây dựng Đảng. Đoàn kết là nguyên nhân thắng lợi của cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng, những thắng lợi của cách mạng Việt Nam là do sự đoàn kết trong Đảng đem lại. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Nhờ đoàn kết chặt chẽ, một lòng một dạ phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc” mà “Đảng ta đã đoàn kết, tổ chức và lãnh đạo nhân dân ta hăng hái đấu tranh tiến từ thắng lợi này đến thắng lợi khác”. Bác tâm huyết căn dặn: “Các đồng chí từ Trung ương đến các chi bộ cần phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình”.

    Để thực hiện sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng, xây dựng Đảng ta thật sự trong sạch, vững mạnh, Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu đảng viên và cán bộ cách mạng phải thực hiện tốt một số công việc như sau: Một là, thực hiện các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt của Đảng. Bác căn dặn: “Trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình”, đó là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất của Đảng. Công tác tự phê bình và phê bình trong Đảng được thực hiện “thường xuyên” và “nghiêm chỉnh”, qua đó từng cán bộ, đảng viên phát huy ưu điểm, sửa chữa khuyết điểm. Trong sinh hoạt tự phê bình và phê bình, cần phát huy tính tự giác, cấp trên gương mẫu với cấp dưới, cấp dưới tiếp thu ý kiến của cấp trên, đảng viên chân thành tiếp thu ý kiến phê bình của đồng chí, lắng nghe ý kiến góp ý của nhân dân và thành thật nhận rõ ưu, khuyết điểm của mình. Trong quá trình hoạt động cách mạng, Bác thường dạy bảo đảng viên và cán bộ cách mạng rằng, Đảng cách mạng cần tự phê bình và phê bình như ta cần không khí. Đối với bản thân mình, Bác yêu cầu mọi người trông thấy Bác làm điều gì xấu phải phê bình cho Bác sửa ngay. Hai là, đề cao tình cảm giai cấp và tình đồng chí trong Đảng. Bằng chính tấm gương sáng ngời của đời mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định tình cảm giai cấp và tình đồng chí trong Đảng, coi đó là một nhân tố quan trọng để phát huy tinh thần đoàn kết trong Đảng. Do vậy, Bác yêu cầu, trong Đảng: “Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”. Ba là, xây dựng đạo đức cách mạng cho đảng viên và cán bộ. Trong Di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh nhân tố đạo đức khi Đảng trở thành đảng cầm quyền. Theo Bác, Đảng cầm quyền là bước chuyển trọng đại trong sinh hoạt Đảng. Đảng cầm quyền có sứ mệnh lãnh đạo giai cấp và dân tộc xây dựng thành công xã hội mới - xã hội xã hội chủ nghĩa. Để hoàn thành sứ mệnh đó, mỗi đảng viên và cán bộ cách mạng phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; phải xây dựng Đảng ta thật trong sạch, phải “xứng đáng là người lãnh đạo, là người đày tớ thật trung thành của nhân dân”. Bốn là, có tinh thần quốc tế vô sản cao cả. Trong Di chúc, Bác day dứt về sự bất hòa trong phong trào cộng sản quốc tế. Với chủ nghĩa quốc tế trong sáng và phương pháp tư tưởng tuyệt vời, Hồ Chí Minh xác định trách nhiệm của Đảng ta đối với sự bất hòa ấy: “Tôi mong rằng Đảng ta sẽ ra sức hoạt động, góp phần đắc lực vào việc khôi phục lại khối đoàn kết giữa các đảng anh em trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin và chủ nghĩa quốc tế vô sản, có lý, có tình”. Bác tin tưởng rằng: “Các đảng anh em và các nước anh em nhất định sẽ phải đoàn kết lại”. Sức mạnh của cách mạng Việt Nam là sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, sức mạnh của cách mạng thế giới là sức mạnh của khối đoàn kết liên minh quốc tế  vô sản. Vì vậy, điều mong muốn cuối cùng của Bác trước lúc về cõi vĩnh hằng là: “Toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, và góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới”.

    Thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong 50 năm qua Đảng ta rất đề cao tinh thần đoàn kết nhất trí trong Đảng, giữa Đảng Cộng sản Việt Nam với các đảng anh em trên thế giới. Nhờ vậy, Đảng ta đã phát huy trí tuệ của toàn Đảng để lãnh đạo cách mạng; phát huy nội lực, sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tập hợp đông đảo quần chúng nhân dân dưới ngọn cờ của Đảng; gắn kết phong trào cách mạng Việt Nam với phong trào cách mạng thế giới. Những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử qua hơn 30 năm đổi mới khẳng định bản lĩnh, trí tuệ và sự đoàn kết nhất trí của Đảng trong thời kỳ mới.